De ideale basiself van het Nederlands elftal op het EK in Duitsland kent geen enkele speler van Ajax, zelfs niet één met een verleden bij de Amsterdamse club. Oud-spelers van Ajax vinden het bijzonder pijnlijk om te zien dat bondscoach Ronald Koeman afgelopen zondag uiteindelijk maar één speler inzette met een Ajax-heden of -verleden: Donyell Malen. De voormalig jeugdspeler deed het laatste half uur mee tegen Polen (1-2).
“Heel pijnlijk’’, vertelt oud-international en ex-Ajacied Ronald de Boer donderdag in het Algemeen Dagblad. Hij herinnert zich een interland van Oranje in december 1995 tegen Ierland, met tien spelers van Ajax in de basis. “We speelden geweldig, vonden elkaar blindelings en wonnen met 2-0. Het contrast met nu kan bijna niet groter.” Ajax kende natuurlijk twee slechte seizoenen, maar het is toch opmerkelijk dat de ideale elf van Koeman geen spelers telt die werden opgeleid bij de ooit zo geroemde jeugdopleiding.
Ideale basis van Oranje kent geen enkele speler van Ajax
Daley Blind, Steven Bergwijn, Matthijs de Ligt en Brian Brobbey zijn voorlopig allen het plan-B van Koeman. Nooit in de moderne geschiedenis van Oranje was Ajax zo extreem ondervertegenwoordigd als nu in Duitsland. “Nee, het is allemaal zeker geen puur toeval’’, denkt Marciano Vink. “In mijn ogen is de kiem van dit probleem gelegd in de periode Erik ten Hag - Marc Overmars, hoe gek dat misschien ook klinkt. Sportief en financieel was dat een geweldige tijd natuurlijk, maar dat succes had óók een keerzijde. Doordat de lat steeds hoger werd gelegd, kreeg de jeugd amper kansen.”
Lees ook: Sneijder heeft twee tips voor Koeman en Oranje tegen Frankrijk
Vink wijst naar miljoenenaankopen als Dusan Tadic, Blind en Sebastien Haller en De Boer is het ermee eens dat het gevolgen had voor de jeugdspelers. “Als je een team hebt met Tadic, Blind, Davy Klaassen en spelers als Lisandro Martínez en Mohammed Kudus, dan is het lastig om je plek te veroveren. Je zag ook wat je terugziet bij veel grote clubs: dat de voorkeur uitging naar spelers die à la minute konden worden ingepast.’’
Lees ook: Deschamps prijst Oranje-speler die in Nederland juist bekritiseerd wordt
“Noa Lang, Sven Botman, Azor Matusiwa: allemaal jongens die in eerdere Ajax-periodes méér tijd hadden gekregen om aan te haken bij het eerste’’, zegt Vink. ,,Het is prima om de lat hoger te leggen, maar het gaat ook om balans. Ook spelers zoals Luis Orejuela of Mateo Cassierra werden voor miljoenen gehaald hè. Jongens die zelfs bij Jong Ajax de eigen talenten in de weg zaten.’’ Kiki Musampa wijst erop dat de jeugdopleiding van Ajax de laatste jaren wellicht ook qua niveau is ingehaald door PSV, Feyenoord en AZ. “Het feit dat Ajax vorige zomer drie nieuwe backs haalde, vind ik veelzeggend. Je moet als club toch wel gewoon een back klaar hebben staan?”
“Als je naar Ajax 1 kijkt en nu naar het Nederlands elftal, kun je als club niet anders dan de hand in eigen boezem steken’’, vindt Musampa. “De opleiding was altijd het hart van de club, maar of dat nog steeds zo is?” De Boer en Vink zien niet meteen een structureel probleem in de jeugdopleiding en daarnaast is het, voor bijvoorbeeld Kenneth Taylor, moeilijk om uit te blinken in een periode van rampspoed bij Ajax. “Nu hebben we bij Oranje Joey Veerman en Jerdy Schouten op het middenveld. Niet gek, als je naar het seizoen van PSV kijkt”, erkent De Boer tot slot. “Zo werkt dat. Bij Ajax was het niet een jaar om als speler veel te groeien, meer van overleven.”
